Stjerner over Møn © Morten Pihl, Dark Sky Møn Guide
Inspiration

Nergens anders in Denemarken zie je ZO veel sterren op een wolkenloze nacht

5.000 kleine, lichtgevende stippen besprenkelden de nachtzwarte lucht boven het Deense eiland Møn. Het is een zeldzaam gezicht - zelfs met uitsterven bedreigd. Ter vergelijking: op een wolkenloze nacht zijn vanuit de hoofdstad Kopenhagen een schamele 100 sterren te zien.

Door 
Inger Christine Løwe
 — 19. juli 2023

We gingen naar Møn om de duisternis te vinden, maar vonden zo veel meer

Ik zet mijn auto uit en stap de parkeerplaats op.

Ik kan bijna niets zien.

Slechts een paar lampen schijnen een gelig licht op de grond en leiden me naar Villa Huno, waar ik de komende twee nachten zal doorbrengen in een van de acht hotelappartementen, aan de oostkant van het Deense eiland Møn.

Ik ben op Møn om de duisternis te ervaren. Het is iets heel bijzonders. Het is zo omhullend en intens dat het eiland in 2018 werd gecertificeerd door de internationale Dark Sky Organization, die zich inzet voor de bescherming van de nachtelijke hemel.

Standaard zet ik altijd de zaklamp op mijn telefoon aan om te zien waar ik heen ga. Later leer ik, dat dit de totaal verkeerde strategie is.

Een stervende duisternis

De westerse cultuur houdt zich al lang bezig met het potentieel van licht. Hoe meer er wordt 'belicht', hoe beter. Maar dat is ten koste gegaan van de duisternis.

Er is nu zoveel lichtvervuiling, dat je in Kopenhagen bijvoorbeeld zo'n 100 sterren kunt zien, terwijl je op Møn er 5.000 met het blote oog kunt waarnemen.

En dat is alleen gelukt, doordat de inwoners van Møn samenwerken om duisternis te bevorderen: ze hebben onder meer alle straatlantaarns vervangen, zodat het licht alleen naar beneden schijnt en niet (ook) naar boven, zoals op veel andere plaatsen.

Daarnaast zijn het ook enkele bijzondere lampen zonder het blauwe licht, dat de natuur en het ritme van het lichaam verstoren.

En deze inzet heeft zijn vruchten afgeworpen. Møn is het enige Dark Sky-park in de hele Scandinavische regio.

Mørkevandring på Møn
© Thomas Ix

Duisternis is goed voor lichaam en geest

De volgende dag word ik bij daglicht wakker en ontdek dat het hotel pal naast een groot meer ligt en omgeven is door bos. In het meer zwemmen kleine groepjes eenden, verder is er geen geluid.

Villa Huno ligt in het oosten van Møn, op een steenworp afstand van het heuvelachtige terrein van het Klinte-bos en op korte loopafstand van Møns Klint, waar de witte kalkstenen kliffen boven de turquoise zee uitrijzen.

Een paar minuten van Villa Huno ligt het hoogste punt van Møn, Aborrebjerget op 143 meter, waar ik in de schemering de natuurgids en biologe Susanne Rosenild ontmoet.

Terwijl we de heuvel oplopen, vertelt Susanne Rosenild dat ze nooit met licht loopt, omdat het eigenlijk gemakkelijker is om je weg te vinden in het donker, als je je zicht laat aanpassen.

Op de top kunnen we ver over het landschap kijken. De lucht brandt in de kleuren geel, oranje en rood. Het is een volledig windstille avond en we observeren de lucht in stilte, voordat we verder gaan.

Zonder duisternis verliezen we ons evenwicht

Susanne Rosenild leidt ons naar Jydelejet, dat deel uitmaakt van Klinteskoven. Plotseling stopt ze: 'shh'.

Ze wijst in de richting van het geluid. Een uil roept, en met haar ervaren oren hoort ze dat het een mannetjesuil is.

De duisternis komt langzaam dichterbij en ik voel dat mijn andere zintuigen het overnemen van het gezichtsvermogen. Mijn gehoor verscherpt en ik voel duidelijker waar mijn voeten op de bosbodem stappen.

Opeens staan we bij de klif: met het bos op de achtergrond, de zee ervoor, de sterren en de maan nu helder aan de hemel. In de verte glinstert een offshore windmolenpark.

Na een paar minuten hier, is het alsof mijn gedachten zijn gestopt.

Ik voel aan mijn eigen lichaam wat ik heb gelezen: dat de duisternis een kalmerende werking heeft en dat het nodig is.

Ons lichaam is afgestemd op de dag/nacht-cyclus en hoe deze schommelt tussen licht en donker. Als het donker wordt, begint ons lichaam het slaaphormoon melatonine aan te maken, zodat we kunnen slapen. En dat is slechts één van de processen die worden verstoord door de grote lichtvervuiling waarin we leven.

De schemertocht eindigt vlakbij Villa Huno. En vanavond heb ik geen problemen om me te oriënteren. Ik kan het meer zien, ik kan mijn kamer zien, het bos, de sterren. Omdat ik de afgelopen 24 uur mijn zicht niet heb laten vervuilen door kunstlicht.

Verwante artikelen