De dans van klei en vingertoppen

Met je keramiekbedrijf Tortus ben je wereldwijd bekend geworden. Maar zo te zien is er veel gebeurd sinds wij van Scandinavian Living je voor het laatst bezochten. Hoe staat het er nu voor met Tortus?

‘De afgelopen jaren is de aandacht binnen Tortus verschoven van voornamelijk handgemaakte productie naar lesgeven. Sinds een jaar of tien is er een enorme belangstelling voor keramiek, waardoor veel mensen er ook zelf mee aan de slag willen gaan. Na overspoeld te zijn met aanvragen besloot ik zes jaar geleden om mezelf op het lesgeven te storten, en ik ontdekte dat ik dat heel leuk vind. Mijn toenemende passie voor lesgeven was de aanleiding om The Tortus School te openen, onze les- en ledenstudio in het hart van Kopenhagen. Ik blijf echter mijn eigen unieke producten maken in mijn privéstudio vlakbij.’

Wat vind je belangrijk om je leerlingen mee te geven wat keramiek betreft?

‘Keramiek heeft me mijn hele leven zo veel vreugde gebracht, die wil ik graag aan mijn studenten doorgeven. Ze willen vaak even loskomen van de computer, en sommigen gebruiken pottenbakken ook als een middel tegen stress. We leven in een complexe wereld waarin alles steeds sneller moet. Mensen zijn daarom op zoek naar activiteiten die aarding kunnen creëren en die hen dwingen om het rustig aan te doen. Dat is precies wat pottenbakken met je doet, en volgens mij zou het voor iederéén goed zijn. Ik ben er trots op dat ik leermethoden ontwikkeld heb waarmee mijn studenten snel succes kunnen behalen op de draaibank en zo de voldoening kunnen behalen die ook ik ervaar als ik mijn voorwerpen maak. Je wordt onmiddellijk blij van iets met de hand maken, dat vind je bijna bij niets anders. En de resultaten van je inspanningen zijn echt, concreet en direct.’

Wat is er zo fantastisch aan keramiek dat je er je leven van hebt gemaakt?

‘Ik heb een holistische benadering van lesgeven, gebaseerd op respect voor het materiaal en de krachten die spelen op de draaibank. Mijn studenten leren respect te hebben voor de wil van de klei. Ze moeten de klei een bepaalde kant op leiden in plaats van deze te dwingen, domineren of overwinnen. Mijn onderwijs bewijst hopelijk dat hoe respectvoller je bent voor de klei, hoe meer je terugkrijgt. Ik denk dat mensen dat inzicht ook kunnen gebruiken in andere aspecten van het

leven: onze sociale interacties en de manier waarop we met onze omgeving omgaan. Door keramiek te maken, kun je bedachtzamer worden. Hoewel alles over de schijf technisch valt uit te leggen, is er iets magisch aan het draaien ervan, dat moeilijk te verklaren valt. Je ervaart een verbinding met de krachten van de natuur en een intens gevoel van aanwezigheid, waarbij het bijna voelt alsof de tijd stilstaat. Het is het gevoel dat ik altijd opzoek en dat mij drijft. Ik geniet van de vrijheid om achter de schijf te zitten, wat een zee aan mogelijkheden biedt. Elke keer dat ik daar zit, kan ik iets nieuws maken, en ik heb mijn bedrijf zo opgezet dat keramiek een hobby is gebleven, waar ik deze eindeloze mogelijkheden telkens weer kan verkennen, zonder dat er iets in de weg staat. En dat ik mijn creatieve rusteloosheid kan inzetten om producten te maken waar mensen blij van worden en waarmee ze rust in huis creëren, is buitengewoon bevredigend.

Je noemde het al even, maar kun je uitleggen waarom je denkt dat keramiek de afgelopen jaren zo populair is geworden?

‘We zoeken meer menselijkheid in de dingen waarmee we ons omringen, in tegenstelling tot massaproducten die schadelijk zijn gebleken voor het milieu. Handgemaakt aardewerk speelt in op een traagheid die we nodig hebben. Er is iets blijvends aan keramiek, dat in mooi contrast staat met een wereld waarin bijna alles tijdelijk is. Het is ironisch hoe de hightech informatiegolf de mensen bewuster heeft gemaakt van handgemaakt aardewerk. Sociale media hebben de visuele aanwezigheid van vakmanschap vergroot en zelfs de status ervan verhoogd. Mensen hebben meer met ambachtslieden dan met grote merken, en willen de makers vaak oprecht steunen. Het is een mooi voorbeeld van hoe techniek en traditioneel vakmanschap hand in hand kunnen gaan.’

Hoe zie je het verschil tussen goede en slechte keramiek?

‘Wat voor mij goed is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Zelf kijk ik naar de details en de afwerking. Voor mij is het belangrijk om te kunnen zien dat de ambachtsman tijd en moeite heeft gestoken in elk detail in het oppervlak. Dat je kunt zien dat zijn voorwerp er echt toe doet. Ik moet voelen dat de maker zijn eigen grens aan zijn vakmanschap en zijn creativiteit heeft verlegd.’