IKEA's innovatielab: de toekomst is hier

Om precies te zijn is Kaave Pour CEO en medeoprichter van Space10, samen met Carla Cammilla Hjort, Simon Caspersen en Guillaume Charny-Brunet.

Ze weten wat de toekomst gaat brengen.

– We bevinden ons nu op het punt dat we accepteren dat er drastische veranderingen nodig zijn. Eerst gingen bedrijven erover nadenken hoe ze de aarde zo min mogelijk schade konden toebrengen, daarna ging het over een circulaire economie, waarbij alles wat we produceren moet kunnen worden hergebruikt, en nu zijn we erachter dat het te laat is om alleen maar duurzaam en circulair te zijn. We hebben al zo veel kapotgemaakt dat we de aarde ook zullen moeten herstellen. We moeten dingen maken die de schade niet alleen beperken of de status quo handhaven, maar ook helpen met de wederopbouw, vertelt Kaave Pour.

Een terrein dat in het bijzonder interessant is als het gaat om het herstel van de wereld, is de energiesector.
– Lange tijd dachten we niet zo veel na over energie. Het werkte gewoon. En dan zie je hoe een oorlog in Oekraïne de behoefte aan verandering plotseling kan versnellen. Opeens besef je dat je huis meer is dan alleen een bank, een tafel of een keuken. Dat energie er ook een onderdeel van is. Voorheen was energie iets wat huizen gebruikten, maar nu is het iets aan het worden wat huizen opwekken. Een goed voorbeeld van herstel is een huis dat meer energie opwekt dan het verbruikt en dat kan terugleveren aan de samenleving. De energie wordt onderdeel van je woning – van je interieur, je dak, je esthetiek. Zonnecellen zijn niet meer dingen die je op je dak legt, ze zíjn het dak. Er komen zonnecellen in je ramen, je gordijnen, je balkon. Alle oppervlakken waar zonlicht op valt, kunnen zonneschijn opnemen en omzetten in elektriciteit, legt Pour uit.

Het huis moet opnieuw worden bekeken

Volgens hem moeten we de woning herdefiniëren in een wereld die in verandering is.

– Als ik mijn dochter vraag om een huis te tekenen, tekent ze nog steeds een vierkant met een driehoek erop. We zijn zo vastgeroest in onze ideeën over wat een huis is. Als we met een stijgende zeespiegel nog steeds over de hele wereld willen kunnen wonen, en niet nog maar op de helft ervan, dan moeten we ons afvragen of huizen alleen maar op cement en gras kunnen staan – of misschien ook op het water. Moeten ze op wielen staan? Moeten ze boven op elkaar worden gebouwd? Moeten ze worden gemaakt van hout in plaats van steen?’ zegt Pour.

We vragen hem hoe hij denkt dat we over 10 jaar zullen wonen.

– Ik ben bang dat het er heel sterk van zal afhangen hoeveel geluk je hebt en waar je bent geboren. Sommige mensen zullen in een prachtig huis wonen, met een hoog plafond, dakramen, schone lucht, zonne-energie, mooie koelkasten en ruimte om afval te scheiden. Hier kun je jezelf zijn en samen zijn met je familie, of dat nu je biologische of een zelfgekozen familie is. En daarnaast zullen er veel mensen zijn die al deze mogelijkheden niet hebben. We zien de ongelijkheid nu al overal ter wereld toenemen, en dat wordt alleen maar erger. Mensen zullen heel klein moeten wonen. De lucht zal niet overal even schoon zijn. Verlichting in huis zal al duur zijn. En er zullen steeds meer mensen alleen wonen. Steeds meer mensen trekken naar de stad, omdat de plek waar ze eerst woonden, onbewoonbaar is geworden vanwege het klimaat, en dat leidt vaak tot een zeker isolement. We worden ouder, maar helaas kunnen we niet altijd ons leven lang samen blijven wonen met onze partner. Steeds meer ouderen wonen alleen, en er zijn meer ouderen dan plekken in verzorgingstehuizen, zegt Pour.

Om een mogelijke optie te onderzoeken om een aantal problemen van de toekomst aan te pakken, lanceerde Space10 een paar jaar geleden het project Urban Village, in samenwerking met Effekt.

– Het was een publiek project, dat in de eerste plaats ging over de bouw van groenere woningen. We hebben gekozen voor hout in plaats van andere materialen, die het klimaat meer aantasten. Houtbouw is heel duurzaam, en het verhoogt de kwaliteit van leven om te midden van natuurlijke materialen te wonen, die bevorderlijk zijn voor het binnenklimaat en de rust. Ten tweede moesten de woningen betaalbaar zijn. We hadden een constructie bedacht waarbij de bewoners huur betaalden, die deels werd gebruikt om een aandeel in de woning te kopen. Zo word je op den duur mede- eigenaar. Woningnood onder jongeren is momenteel een groot probleem. We kregen een aantal grote investeerders zover om ons te helpen met het berekenen van een oplossing, die we vervolgens ook lieten controleren. Het derde aspect was een hoge kwaliteit van leven. Zo moesten er veel gemeenschappelijke ruimtes en activiteiten en veel groen zijn,’ legt Pour uit.

Het project was een doorslaand succes en heeft naast Ikea ook an- dere grote bedrijven geïnspireerd.

Als alles mondiaal en groots is, moeten we het lokale stimuleren

Over het geheel genomen ziet Space10 zich als een onderneming die rimpelingen creëert in het wa- ter en op de een of andere manier helpt om het huidige aanzien van de wereld te veranderen en onze planeet hopelijk tot een betere plek kan maken voor morgen.

– Een follow-up van het project Urban Village is het boek The Ideal City, waarin we goede voorbeelden van het bouwen van huizen onderzochten over de hele wereld. Het is naar een heleboel burgemeesters overal ter wereld gestuurd, en we hebben ook meerdere keren een C40-delegatie op bezoek gehad. Veel dingen die we doen, zijn moeilijk meetbaar. We zeggen vaak dat we een directe impact hebben waar we concreet iets kunnen doen met Ikea, en daarnaast een indirecte impact – die rimpelingen in het water dus.

– De zachte waarde van het huis is niet zo zichtbaar. Dat is een belangrijke strijd voor ons. Wie de toekomst visualiseert, is uiteindelijk ook vaak degene die haar creëert. Daarom is het belangrijk om beelden te maken waarin mensen zichzelf kunnen terugzien. De toekomst moet inclusief zijn, zegt Pour.

"Een huis is net zo goed een gevoel als een kamer"

We vragen hem hoe het perfecte huis er voor hem uitziet.

– Ik vind het heel waardevol om leven om me heen te hebben. Dat betekent niet dat het druk of lawaaierig moet zijn. Maar ik vind het fijn om andere mensen te ontmoeten, lokale winkels in de buurt te hebben en te weten hoe de mensen heten die daar werken, aandacht te hebben voor het lokale, want alles is tegenwoordig zo grootschalig en mondiaal. Voor mij zijn nabijheid, intimiteit en kleinheid belangrijk. Ik wil op een plek wonen waar groen is, waar speelplekken zijn, waar je vrienden tegenkomt. Ik houd ervan dat er leven is in de ruimtes waar je doorheen beweegt, zegt Pour. Hij vervolgt:

– Ik ontmoette ooit de vrouw die de Ikea-catalogus heeft bedacht, en zij zei: “Ikea is the perfect example of the imperfect brand.” Het im- perfecte huis is het perfecte huis. Dat ben ik nooit vergeten.