De man in het rode huis

Poul Erik Byriel en Erling Rasmussen richten het bedrijf Kvadrat op in Ebeltoft in Jutland. Nu, 50 jaar later, kun je een rondje lopen om het onlangs voor honderdduizenden euro’s gerenoveerde hoofdkantoor van rode bak- steen uit 1980 en je verbazen over een Deens designbedrijf dat zo goed heeft geboerd. SCANDINAVIAN LIVING trok een dag uit om de ziel van Kvadrat te proberen te vangen. Het bedrijf is verkozen tot beste werkgever van het land en is wereldwijd toonaangevend op zijn gebied. Dat de medewerkers elke dag zijn omgeven door kunst van wereldklasse is een van de dingen waaruit het ongekende succes van Kvadrat duidelijk blijkt.

ANDERS BYRIEL staat al meer dan 20 jaar aan het roer van Kvadrat, een bedrijf dat zijn vader in 1968 oprichtte samen met diens vriend Erling Rasmussen. Hij heeft een passie voor kunst, en als hij voor zijn werk over de wereld reist, pikt hij zo veel mogelijk galeries en exposities mee. NANNA DITZELS Bænk til to (bank voor twee) maakte ze in 1989 van esdoornfineer en vliegtuigtriplex met zijdedruk voor Fredericia Furniture.

De streek werd gevormd in de laatste ijstijd, zo’n 18.000 jaar geleden. Toen het ijs week, ging dat er niet zachtzinnig aan toe, en nog duizenden jaren lagen enorme ijsblokken her en der langzaam te smelten. Hierdoor ontstonden er kuilen in het landschap, die doodijsgaten genoemd worden. Als je dat woord op je laat inwerken, begrijp je waarom de wereldberoemde kunstenaar Olafur Eliasson zich liet inspireren tot een aantal enorme spiegels waarmee hij de geschiedenis op kunstzinnige wijze verbeeldde. Met de landschaps- architect Günther Vogt maakte hij er een permanente openluchtinstallatie van, die uit vijf unieke, elliptische spiegels bestaat. Het werk verbluft telkens opnieuw, want met de voortschrijdende seizoenen worden er steeds weer nieuwe beelden op geprojecteerd. De toegang is trouwens gratis, en een bezoek is zeker de moeite waard. Je staat tussen de grazende schapen, die de wortels en het DNA van het bedrijf belichamen: wollen stoffen. En dat Olafur Eliasson de IJslandse schapen graag in een bepaalde tint wilde hebben, is een van die verhalen waar je een beetje om moet glimlachen. Zo worden de schapen bijzondere kunstdieren – ook als we het Afrikaans geïnspireerde masker van het designduo GamFratesi mee naar buiten nemen om een foto te maken van dieren en design. De CEO van Kvadrat, Anders Byriel, loopt met ons mee langs de schuwe grazers naar het werk House van Roman Signer uit 2017, net als de spiegels voor deze plaats gemaakt. Een gestileerd huis van staal met een omgekeerd dak dat een klein bassin vormt waarin regenwater wordt opgevangen, dat er door een buis uit stroomt. Zo moet er een tijdelijke fontein ontstaan. Daar komt trouwens niet veel van terecht in deze droogste zomer sinds mensenheugenis. Het rode huis varieert met de tijd – ’s avonds benadert de kleur die van de rode bakstenen van het hoofdkwartier.

BINNEN in Roman Signers House zie je dat water er wordt opgevangen, waardoor het huis een kader vormt voor de natuur. LABORATORIUM hebben wij deze opstelling gedoopt die we creëerden in een vergaderruimte bij Kvadrat. In de schaal zitten verpulverde kledingtextielen waar het bedrijf Really van Kvadrat nu onder meer meubels van maakt.

‘Design, architectuur en kunst zijn de drie pijlers van Kvadrat. Architectuur is waar we vooral van leven, en we zijn nu elk jaar betrokken bij meer dan 4000 architectonische projecten over de hele wereld. Alleen al nieuwe en gerenoveerde hotels staan voor meer dan 1000 opdrachten,’ vertelt Anders Byriel. Tot de klanten behoren grote namen als Apple, Google en Facebook, die allemaal een gigantisch hoofdkwartier hebben met uitdagingen op het gebied van bijvoorbeeld akoestiek. Kvadrat ontwikkelt producten om het geluid in een ruimte te verbeteren. Samenwerking met ontwerpers is altijd belangrijk geweest voor het succes van het bedrijf, maar is geïntensiveerd in de jaren 2000, en nu komt het neusje van de zalm over de vloer in Ebeltoft, zoals Patricia Urquiola, Alfredo Häberli, Ronan en Erwin Bouroullec, of de voor- aanstaande modeontwerper Raf Simons, de man achter het enorme succes van Kvadrat met een reeks collecties die zijn geïnspireerd op de modewereld met zijn kleuren en bijzondere mix van materialen. De eerste synthetische stof van het bedrijf is van zijn hand.

HET AFRIKAANSE MASKER ontwierp GamFratesi voor de expositie van Kvadrat op de meubelbeurs in Milaan in 2016.

‘Om door te blijven groeien in de designbranche zijn we afhankelijk van productontwerpers en nieuwe producten. Technologie en duurzaamheid zijn buitengewoon belangrijke begrippen voor de productie van de toekomst. Dit kunnen de wamte-koude-eigenschappen van ons textiel zijn, of ons nieuwe bedrijf Really, dat oude kleding recyclet en omzet in een nieuw materiaal. Dat is slechts één voorbeeld dat laat zien hoe essentieel duurzaamheid wordt. We hebben net onze eerste buitentextielen ontwikkeld, die er drie keer zo lang mooi uitzien als andere die op de markt zijn,’ aldus Byriel.

Kvadrat heeft de afgelopen jaren een aantal zorgvuldig geselecteerde textielbedrijven over de hele wereld overgenomen, waaronder Danskina, Kinnasand en onlangs Sahco en Febrik.

‘Het is een stuk leuker om op te kopen dan opgekocht te worden,’ lacht Anders Byriel, die met zijn team altijd op zoek is naar textielbedrijven die iets bijzonders neerzetten. Soms is dat breiwerk, en Sahco is bijvoorbeeld heel goed in het maken van bijna haut couture-achtige stoffen.

YOUR GLACIAL EXPECTATIONS is een werk dat bestaat uit vijf grote spiegels die rond het hoofdkwartier van Kvadrat zijn geplaatst. Ze weerkaatsen weer en wind en vormen een link met de geschiedenis van het gebied, toen smeltwater van de laatste ijstijd kuilen in de grond maakte. De wereldberoemde Deens-IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson creëerde het werk in 2012 samen met de even gerenommeerde landschapsarchitect Günther Vogt.

‘Kvadrat draait qua ontwikkeling bijna als een Zwitsers uurwerk met grote perfectie, maar in de toekomst willen we meer met ruwe creativiteit gaan werken, en daarbij zullen we zeker naar de kunst kijken. Kunst is het ont- sleutelen van de wereld waarin we leven. Ik zie de kunst als een indicator voor waar we naartoe gaan. Een wegwijzer. De avantgarde van design en architectuur betreedt op dit moment de wereld van de kunst, net als er kunstenaars zijn die op ontdekking gaan in de design- en architectuurwereld. En op dat snijpunt kunnen we inspiratie opdoen. We hebben, met succes volgens mij, internationale kunstenaars gevraagd om werken te maken voor ons hoofdkantoor, binnen en buiten. Daar gaan we mee door,’ aldus Anders Byriel. In september is de bijdrage van de Zweed Karl Holmquist onthuld.

Binnen zie je de fraaie meubels van de ontwerper Nanna Ditzel, als her- innering aan 50 jaar geleden, toen zij met haar stof Hallingdal de basis legde voor het succes van Kvadrat. De meubels staan in de bibliotheek van het hoofdkantoor, samen met het oplichtende werk You Make Me Breathe van Jeppe Hein, dat medewerkers en bezoekers een vleugje optimisme meegeeft. En dat nemen we op deze zomeravond mee naar de grote spiegels, waar hemel en wolken magie en surrealisme creëren in het dorre landschap.

KUNST, ARCHITECTUUR EN DESIGN zijn de bouwstenen van het succes van Kvadrat. Overal in en rond het hoofdkantoor in Ebeltoft dringt de kunst zich op en doet de bezoeker bijzondere ervaringen op. Kvadrat is in de loop der jaren betrokken geweest bij gerenommeerde kunstexposities over de hele wereld, zoals de grote tentoonstelling van Thomas Demand in de Neue Nationalgalerie in Berlijn en de expositie van Philippe Parreno in het Tate Modern. Vanaf 30 augustus is de tentoonstelling Take My Breath Away van de Deens-Vietnamese kunstenaar Danh Vo te zien in Statens Museum for Kunst in Kopenhagen. Kvadrat is erbij betrokken. De expositie komt rechtstreeks uit het Guggenheim in New York. ROMAN SIGNERS HOUSE komt uit 2017 en is een werk dat in het landschap rond Kvadrat is gecreëerd.