Ook in de winter heeft de tuin zijn eigen schoonheid.
De tuin van de toekomst volgens Piet Oudolf
In deze indrukwekkende tuin gaan ruim 30.000 planten een symbiose aan met insecten en de mens.
AfErik Rimmer
Het hele jaar een mooie tuin
In 2020 ging de eerste plant de grond in. En nu al laat de tuin van een van de belangrijkste designbestemmingen van Europa zien dat waar we vroeger onze inrichtingsideeën vooral binnen toepasten, onze interessesfeer zich nu naar buiten heeft verplaatst: naar de wereld van de planten en de schoonheid die de natuur ons elke dag biedt. We zijn op de grens van Duitsland en Zwitserland, en hier in Weil am Rhein, vlak bij Bazel, wordt sinds 1950 architectuur van wereld- klasse gebouwd. In 1934 stichtte Willi Fehlbaum Vitra in Birsfelden en in 1950 verhuisde het bedrijf naar deze locatie.
Hier hebben de architecten Richard Buckminster Fuller, Jean Prouvé, Jasper Morrison, Herzog & de Meuron, Tadao Ando en Zaha Hadid elk hun stempel op het gebied gezet. Frank Gehry’s Vitra Design Museum, dat in 1989 werd voltooid, spant de kroon. De gebouwen liggen verspreid over een groot oppervlak, dat nu gedeeltelijk door een tuin verbonden wordt.
Zo krijgt het groepje wereldarchitecten gezelschap van de legendarische Nederlandse tuinarchitect Piet Oudolf. En hij heeft iets fantastisch neergezet: een tuin die een ode is aan biodiversiteit en meeverandert met de seizoenen.
We zijn op de grens van Duitsland en Zwitserland, en hier in Weil am Rhein, vlak bij Bazel, wordt sinds 1950 architectuur van wereld- klasse gebouwd. In 1934 stichtte Willi Fehlbaum Vitra in Birsfelden en in 1950 verhuisde het bedrijf naar deze locatie.
Hier hebben de architecten Richard Buckminster Fuller, Jean Prouvé, Jasper Morrison, Herzog & de Meuron, Tadao Ando en Zaha Hadid elk hun stempel op het gebied gezet. Frank Gehry’s Vitra Design Museum, dat in 1989 werd voltooid, spant de kroon. De gebouwen liggen verspreid over een groot oppervlak, dat nu gedeeltelijk door een tuin verbonden wordt.
Zo krijgt het groepje wereldarchitecten gezelschap van de legendarische Nederlandse tuinarchitect Piet Oudolf. En hij heeft iets fantastisch neergezet: een tuin die een ode is aan biodiversiteit en meeverandert met de seizoenen.
De nederlander Piet Oudolf wordt beschouwd als een pionier op het gebied van tuinontwerp. Eind 1980 stelde hij als eerste de decoratieve tuin ter discussie.
Reeds na een jaar is het ontwerp uitgegroeid tot een volwaardige tuin. Deze foto is een momentopname uit juni.
ERZOG & DE MEURON voltooide in 2010 VitraHaus, dat nu de hoofdingang van het terrein vormt en waar Vitra’s flagshipstore is gehuisvest. Ervoor schitteren nu de vele planten van de tuin. Enkele veelgebruikte zijn pijpenstrootje, duizendknoop en rode zonnehoed. Insecten zijn er dol op.
Van fantasie tot werkelijkheid
Toch was het Piet Oudolf toen hij begon als tuinarchitect niet om decoratie en schoon- heid te doen. Integendeel haast. Zijn ontwerpen spelen met de notie van een woestenij. Oudolfs projecten zijn landschappen die er wild en ongetemd uitzien, maar niet zouden kunnen bestaan zonder zorgvuldige planning.‘Ik probeer mensen eigenlijk alleen maar te helpen hun fantasie om te zetten in werkelijkheid,’ zegt hij.
Hoe wild zijn tuinkunst in feite is, daar kun je over discussiëren. Hij streeft eerder naar een uitgebalanceerde samenstelling – of gemeenschap, zoals hij het noemt – van planten die elk hun sterke en zwakke punten hebben en verschillende bloeiperioden en levenscycli, waardoor zijn tuinen het hele jaar door een beleving zijn en het verval evengoed een plek heeft als de bloei.
Dat vergt een uitgebreide organisatie, een precies tijdsplan en een intensieve zoektocht naar de juiste planten. En met een expert als Piet Oudolf is het resultaat een waar kunstwerk. Hetzelfde geldt voor de tekeningen die de basis vormen voor zijn project op de Vitra Campus. Zo’n 30.000 planten kregen een plek in de tuin van 4000 m2.
‘Ik probeer mensen eigenlijk alleen maar te helpen hun fantasie om te zetten in werkelijkheid,’ zegt hij.
Hoe wild zijn tuinkunst in feite is, daar kun je over discussiëren. Hij streeft eerder naar een uitgebalanceerde samenstelling – of gemeenschap, zoals hij het noemt – van planten die elk hun sterke en zwakke punten hebben en verschillende bloeiperioden en levenscycli, waardoor zijn tuinen het hele jaar door een beleving zijn en het verval evengoed een plek heeft als de bloei.
Dat vergt een uitgebreide organisatie, een precies tijdsplan en een intensieve zoektocht naar de juiste planten. En met een expert als Piet Oudolf is het resultaat een waar kunstwerk. Hetzelfde geldt voor de tekeningen die de basis vormen voor zijn project op de Vitra Campus. Zo’n 30.000 planten kregen een plek in de tuin van 4000 m2.
DE TUIN verandert voortdurend, en Piet Oudolf leeft zich graag uit in grafische effecten, zoals hier met de ranke, witte zilverkaarsen.
Vanboven heb je een goed overzicht over de verschillende ideeën voor de tuin. Dit kleine, ronde gazon is een rustplaats voor bezoekers.
‘Voor mij zijn planten persoonlijkheden’
Voor Piet Oudolf, die zijn werkzame leven achter de bar en in een viswinkel begon, zijn planten meer dan slechts organische materie die hij als decoratie gebruikt. Zijn relatie met de plantenwereld grenst volgens hemzelf aan een obsessie, en hij is niet zozeer botanicus als wel theaterregisseur.
‘Voor mij zijn planten persoonlijkheden, die ik al naargelang hun uiterlijk en gedrag kan inzetten en rangschikken,’ legt hij uit.
Zijn relatie met de plantenwereld grenst volgens hemzelf aan een obsessie, en hij is niet zozeer botanicus als wel theaterregisseur.
‘Voor mij zijn planten persoonlijkheden, die ik al naargelang hun uiterlijk en gedrag kan inzetten en rangschikken,’ legt hij uit.
Dome werd in 1975 ontworpen door Richard Buckminster Fuller. Deze Amerikaanse toparchitect had een voorliefde voor geometrische figuren, en deze versie werd in 2000 op een veiling gekocht en datzelfde jaar opgebouwd.
Een tuin voor de bijen
Piet Oudolf ziet zichzelf niet als een pionier van een nieuwe beweging.‘Noem me wat je wilt, voor mijzelf ben ik een tuinier,’ zegt hij bescheiden.
Maar dan wel een tuinier die de scheppende kracht was achter de High Line in New York. In Denemarken zijn zijn ideeën te zien in de tuin van restaurant Noma. Bijen spelen daar een belangrijke rol, net als in de tuin van Vitra. Langs de rand staan bijenkasten, met een volk dat in korte tijd moet uitgroeien tot zes kolonies.
De bijen worden zo gehouden dat ze in de bijenkast natuurlijke honingraten kunnen maken. De kasten zijn geverfd met kleurrijke, ecologische verf en bezoekers wordt verzocht om op fotoafstand te blijven. Want de wilde natuur kan ook té wild worden
‘Noem me wat je wilt, voor mijzelf ben ik een tuinier,’ zegt hij bescheiden.
Maar dan wel een tuinier die de scheppende kracht was achter de High Line in New York. In Denemarken zijn zijn ideeën te zien in de tuin van restaurant Noma. Bijen spelen daar een belangrijke rol, net als in de tuin van Vitra. Langs de rand staan bijenkasten, met een volk dat in korte tijd moet uitgroeien tot zes kolonies.
De bijen worden zo gehouden dat ze in de bijenkast natuurlijke honingraten kunnen maken. De kasten zijn geverfd met kleurrijke, ecologische verf en bezoekers wordt verzocht om op fotoafstand te blijven. Want de wilde natuur kan ook té wild worden
Boven zie je enkele bijenkolonies op het terrein van Vitra. De kasten zijn in vrolijke kleuren geschilderd en maken de bezoeker duidelijk hoe belangrijk deze nijvere, zoemende beestjes zijn voor planten – en dus ook voor ons.
