Creatieve processen
Zodra je de relatief kleine werkplaats van Morten Stenbæk binnenloopt, word je verwelkomd door de warme geur van hout. Overal aan de muren hangen mallen en gereedschap. De kasten staan vol met miniaturen van de meubels, die aftrek vinden tot in New York en Tokio. Stapels hout, lijmtangen, zagen, bokken en vijlen geven aan dat dit de werkplaats van een meubelmaker is, maar daarmee houdt de vergelijking ook op. De autodidactische ontwerper en meubelmaker werkt namelijk volgens zijn eigen methoden.
Je ziet hier geen computers of slimme tekenprogramma’s. Alles wordt geschetst met de hand en alle creatieve processen vinden plaats in het brein van Morten Stenbæk zelf, die zijn werkwijze omschrijft als een oog-tot- handmethode.
Tussen controle en improvisatie
Hij werkt intuïtief, met veel aandacht voor de kleinste details en het uiteindelijke silhouet van zijn meubels. Het is een heel gecontroleerd proces, maar tegelijkertijd ook een soort improvisatie, waarbij hij zo’n vertrouwen heeft in zijn vaardigheden, dat hij zich er volledig aan durft over te geven – een werkwijze die Morten Stenbæk kent van zijn jarenlange carrière als bluesmuzikant.
Dat verleden draagt hij altijd bij zich op zijn bovenarm, in de vormvaneentatoeagemetdetekst‘BluesisKing’.
De nieuwe koning in het creatieve universum van Morten Stenbæk is hout, gelamineerd en massief hout. Die eerste eigenschap geeft hem de mogelijkheid om het materiaal eindeloos te buigen, schaven en vormen te creëren met een bijna bovennatuurlijke uitstraling.
Hij slaagt erin om het organische materiaal nieuwe plastische eigenschappen te geven en blijft zijn vormentaal continu uitdagen en verfijnen, zonder dat dit ten koste gaat van het zitcomfort of de gebruikswaarde van zijn creaties.
Onderdeel van cultureel erfgoed
‘Een sculpturale vormgeving en functionaliteit sluiten elkaar absoluut niet uit,’ zegt Stenbæk, die de muziek opzij heeft geschoven om zich op zijn meubels te kunnen richten. Hij maakte zijn eerste stoel in 2010, een leunstoel met een vormgespannen rugleuning en vlaggentouw – een typisch Scandinavisch ontwerp. De stoel verkocht behoorlijk goed en de opbrengst investeerde hij in de werkplaats: in nieuwe machines en beter gereedschap.
‘2014 was op verschillende manieren een keerpunt, voor mijn stijl en voor mijn ambities. Op internet had ik de Amerikaanse meubelmaker Sam Maloof (1916- 2009) ontdekt, die wereldberoemd was geworden met zijn organische meubels, vooral schommelstoelen. Zijn ontwerpen hebben veel anderen geïnspireerd, onder wie de Amerikaan Hal Taylor, die zijn eigen interpretatie van de beroemde schommelstoel Maloof Rocker ontwierp. ’
‘Hij geeft workshops en schrijft boeken over Maloofs werkwijze. Sam Maloof heeft zelf ook een boek over zijn schommel- stoel geschreven en er is een hele cultuur rondom deze bijzondere stoel ontstaan – een cultuur waar ik nu ook deel van uitmaak, al richt ik me de laatste tijd op andere dingen,’ vertelt Morten Stenbæk.
Nieuwe details in de vormentaal
Nadat hij Hal Taylors boek had ontdekt, ontwikkelde Stenbæk zijn eigen variant van de schommelstoel, uiteraard met toestemming van de maker. Taylor was onder de indruk van de nieuwe details van Stenbæk en hun gesprekken hebben geleid tot een hechte vriendschap.
‘Ik ontdekte een nieuwe vormentaal, die misschien niet helemaal aansluit bij de Scandinavische traditie, maar op sommige punten wel overeenkomsten heeft met bijvoorbeeld de ontwerpen van Finn Juhl. Mijn versie van de Maloof Rocker en een aantal verwante ontwerpen zorgden ervoor dat ik vanaf 2016 kon leven van mijn hobby. En toen ik een grote bestelling van mijn eetkamerstoel Flamingo Beak kreeg, trok ik de stoute schoenen aan en besloot ik voor mezelf te beginnen,’ vertelt Stenbæk. Intussen is zijn orderboek goed gevuld en maakt hij werkweken van soms wel 100 uur.
Amerikaanse en Iraanse inspiratiebronnen
Zijn eetkamerstoel is een vast onderdeel van de collectie en er is nog steeds vraag naar deze stoel van essen- of notenhout met zijn soepele vormen. Daarnaast blijft Stenbæk zich ontwikkelen als ontwerper. Zo laat hij zich inspireren door de Amerikaanse meubelkunstenaar Wendell Castle, die meubelvormgeving naar een totaal nieuw niveau heeft getild. De vloeiende vormen van de Iraakse architect en ontwerper Zaha Hadid zijn een andere belangrijke bron van inspiratie.
‘We werken in hetzelfde organische universum, gedomineerd door sculptura- le vormen. En net zoals ik me laat inspireren door anderen, merk ik nu dat ik op Instagram bijvoorbeeld ook credits krijg van mijn collega’s. Het belangrijkste is uiteindelijk dat we alle mogelijkheden die onze speciale technieken bieden opti-
maalbenutten.’
‘Ik laat me graag en vaak inspireren door nieuwe technieken en expressie-vormen, maar probeer wel mijn eigen vormtaal te ontwikkelen – een organische en sculpturale expressie met elegante lijnen. Bij mij draait alles om soepele overgangen en een ononderbroken flow, maar ik kijk ook graag naar de natuur: bladeren, stengels, takken, gras, water, golven en dieren. Niet één op één, maar als een onbewust uitgangspunt voor mijn ontwerpen.
Schoonheid, harmonie en vormen
Ik streef naar schoonheid en naar vormen met een intrinsieke harmonie,’ legt Morten Stenbæk uit. Hij benadrukt dat een groot deel van zijn inspiratie ook komt uit de materialen en technieken die hij gebruikt. Op het moment werkt Stenbæk veel met freeform lamineren, een moeilijke techniek waarmee hij vormen kan buigen in 3D in plaats van 2D. Zijn ideeën ontstaan terwijl hij aan het experimenteren is met verschillende gebogen en gedraaide vormen.
‘De bestellingen komen inmiddels overal vandaan, van een lerares die lang gespaard heeft om iets unieks te kunnen kopen tot exclusieve galeries en interieurontwerpers in New York, waar de meeste bestellingen gedaan worden,’ zegt Morten Stenbæk, wiens werk onder andere te bewonderen is bij Studio Tashtego.
De stoel als favoriet meubel
De Deense meubelontwerper heeft ook drie unieke tafels geleverd voor de flagshipstore van Louis Vuitton in de wijk Ginza in Tokio. Dat gebeurde via de Amerikaanse interieurarchitecten van Peter Marino Architect, die Morten Stenbæk net als veel anderen ontdekte op Instagram, waar hij veel van zijn creaties laat zien.
Je vindt er allerlei soorten meubels en lampen, maar de stoel neemt voor Stenbæk een speciale plek in.
‘De stoel is mijn favoriete meubel. De creatieve mogelijkheden zijn vrijwel eindeloos en het feit dat dit meubel zo intiem in contact staat met het lichaam fascineert me. Een expressieve stoel kun je ook gemakkelijker integreren in een interieur, terwijl er voor een sculpturale tafel echt lef nodig is,’ vertelt Morten Stenbæk, die wel graag een stapje extra zet om zijn klanten ervan te overtuigen dat ze af en toe ook lef moeten tonen
